اگر ترکیه پا را فراتر بگذارد؟ - وبلاگ سیما

به گزارش وبلاگ سیما، کاروان نظامی ارتش ترکیه طی روزهای اخیر از ترکیه وارد ادلب در شمال غربی سوریه شد.

یکی از اهداف ارتش ترکیه از این عملیات نظامی جلوگیری از ورود مهاجرانی است که قصد دارند از ادلب وارد ترکیه شوند. در همین حال تعداد زیادی از جمعیت مهاجر در ترکیه زندگی می نمایند که از لحاظ اقتصادی هزینه های زیادی را برای آن کشور داشته است و آنکارا برای خروج آنان با مسائل زیادی روبرو شده است؛ به طوری که در روزهای اخیر دیدیم که اردوغان طی اظهاراتی تهدیدآمیز به اروپا بیان کرد که اگر طرح منطقه امن ترکیه مورد موافقت اروپا واقع نگردد مرزهای این کشور برای ورود مهاجران سوری به اروپا باز خواهد شد.

تداوم و افزایش نفوذ در سوریه نیز برای ترکیه از اهمیت زیادی برخوردار است. مساله نمودها یکی از مواردی بوده که آنکارا در شرق فرات آن را دنبال می نماید. در گذشته نیز سیاست ترکیه حمایت از گروه های مسلح و مخالف دولت بشار اسد بوده که مدتی است این سیاست را کنار گذاشته و اصراری بر مواضع قبلی خود مبنی بر از قدرت کنار رفتن اسد ندارد. دلیل آن هم پیروزی های پی در پی ایران و روسیه بوده که طی آن مناطق زیادی از خاک سوریه آزاد شده و آنکارا نیز مجبور به پذیرش شرایط فعلی شده است. در موضوع حضور نظامی ترکیه در ادلب اگر این کشور بخواهد در قضیه مبارزه با تروریست ها به وعده خود عمل کند، طبیعتا ایران و روسیه نیز در قالب روند سه جانبه از آن حمایت خواهند کرد. در صورتی که ترکیه پا را فراتر بگذارد، با ایران و روسیه دچار اختلافات و مسائلی خواهد شد؛ چرا که ممکن است نیروهای ترکیه مقابل نیروهای اسد قرار بگیرند که خلاف روند سه جانبه خواهد بود و این موضوع ترکیه را از هدف اصلی خود دور می نماید. در شرایط کنونی وضعیت ادلب حیاتی به شمار می رود به طوری که معین سرنوشت سوریه در گرو تعیین شدن وضعیت ادلب است.

توافق اولیه ترکیه و آمریکا در شرق فرات نیز از دیگر تحولات در منطقه است که بعید به نظر می رسد که دو طرف به طور کامل این توافق را اجرایی نمایند، چرا که آمریکایی ها حاضر نیستند حمایتشان از گروه های کردی را متوقف نمایند و همین موضوع پدیدآورنده اختلافاتی دیگر خواهد شد که به نوبه خود باعث پیچیده تر شدن مسائل دیگر می گردد.

تنش های ترکیه در مسائل دیگری چون خرید اس 400 و جنگنده های اف 35 هم با آمریکا افزایش پیدا نموده است. ترکیه در ابتدا سامانه های اس 400 را از روسیه خریداری و محموله های آن را نیز در چند نوبت دریافت کرد ولی هنوز به طور کامل تکمیل نشده است. ضمن اینکه هنوز این سامانه ها استقرار و راه اندازی نشده اند و فرصت باقی مانده می تواند شرایطی را برای آنکارا فراهم کند تا در جهت موازنه و راضی کردن آمریکایی ها گام هایی را بردارند، چرا که ترکیه نمی تواند از این موضوع به عنوان اهرمی استفاده کند تا آمریکا در پی آن مجبور به دادن امتیازاتی گردد. از سویی ممکن است که روسیه نیز سیاست های خود را در جهت ایجاد شکاف بیشتر بین آنکارا و واشنگتن ادامه دهد و قدم های دیگری در این راستا بردارد، اما پیش بینی می گردد که ترکیه در این زمینه سیاست صبر را پیشه کند تا در آن سو فرصت هایشان در موضوع اف 35 از بین نرود.

در موضوع پروژه جنگنده های اف 35 چند کشور همکاری هایی را انجام می دهند و در این زمینه سرمایه گذاری نیز نموده اند. در همین حال ترکیه نیز قرار بود تا بخشی از قطعات این جنگنده را فراوری کند و نیروهای این کشور در آمریکا آموزش های لازم را ببینند که در حال حاضر همه این برنامه ها متوقف شده است. با این وجود این اختلافات ترکیه ترجیح می دهد به جای روسیه از کانال آمریکا بیشتر استفاده کند. ترکیه در سیاست خارجی به دنبال برقراری توازن است اما نمی داند چگونه این نقش را ایفا نماید. پیامش این است که به روسیه بگوید به سمت آمریکا میل می نماید تا روسیه احساس احتیاج به ترکیه پیدا کند و بالعکس به آمریکا هم می گوید اگر خواسته ها برآورده نگردد به سمت روسیه می روم. اما ترکیه نمی تواند این بازی را بخوبی انجام دهد. توجه داشته باشیم که ترکیه عضو و پایگاه ناتو است و در این قضیه با آمریکا طرف نیست. بنابراین باید تعیین گردد ترکیه از موازین ناتو پیروی می نماید یا نه. به نظر نمی رسد ترکیه بتواند در این چالش به وجود آمده به خوبی ایفای نقش کند.

به جز آنالیز سیاست ترکیه در خاورمیانه و برقراری موازنه در روابط با روسیه و آمریکا باید اوضاع داخلی این کشور را نیز در نظر داشت. اردوغان در ماه های اخیر سیاست های افراطی را دنبال می نماید و متاسفانه از انتخابات شهرداری ها و شورای شهر درس خوبی نگرفته است. علی رغم اینکه مردم در این انتخابات مشارکت داشتند و به نامزدهای مورد نظرشان رأی دادند او تصمیم به برکناری بعضی از شهردارها گرفته است. اردوغان با ایجاد حواشی و فرافکنی در سیاست خارجی سعی دارد تا سرپوشی بر اقدامات خود در داخل کشور بگذارد که چنین سیاستی راه به جایی نخواهد برد و در نهایت با شکست روبرو خواهد شد. رئیس جمهور ترکیه همچنین در سخنرانی اخیرش در جمع اعضای حزب عدالت و توسعه از تمایلش به تجهیز ارتش این کشور به سلاح های پیشرفته از جمله موشک هایی با قابلیت حمل کلاهک اتمی سخن گفت. اردوغان مواضع کشورهای غربی را درباره اینکه ترکیه نباید به سلاح اتمی دست یابد مورد انتقاد قرار داد و توضیح داد که او نمی تواند چنین چیزی را بپذیرد. با آنالیز این نکات می توان دریافت که رئیس جمهور ترکیه نه تنها در سیاست داخلی بلکه در سیاست خارجی هم تندروی می نماید و این موضوع سبب خواهد شد تا در انتخابات آینده صندلی اردوغان و حزب عدالت و توسعه تضعیف گردد.