فروش نفت در بورس؛ فرصتی برای بی اثرکردن تحریم ها - وبلاگ سیما

به گزارش وبلاگ سیما، درحالی که کمتر از 80 روز به شروع اجرای تحریم های نفتی آمریکا علیه فروش نفت ایران باقی مانده، برخی کارشناسان پیگیر اجرای بورس نفت هستند و ان را بهترین راه چاره برای کاهش آسیب پذیری کشور در این حوزه معرفی می نمایند. در همین ارتباط، مقدسه فلاح زاده، کارشناس حوزه انرژی طی یادداشتی به آنالیز ابعاد مختلف فروش نفت در بورس پرداخته است که در ادامه می خوانید: با کلید خوردن دور جدید تحریم های نفتی ایران در آبان ماه سال جاری، مسئله فروش نفت و دریافت درآمدهای حاصل از آن، در شرایطی متفاوت از سال 91 تکرار خواهد شد. زیرا پس از گذراندن یک دور از اجرای تحریم ها، شرایط برای هر دو طرف تغییر کرده و پیچیده تر گردیده است. بر اساس برخی گمانه زنی ها، آمریکا در دور جدید، با حذف برخی دستورات اجرایی 2012NDAA، اجازه خرید نفت مشروط به شش کشور خریدار دور قبلی را حذف خواهد نمود و ضمن شناسایی تمامی راه های برون رفت از تحریم، برای تنگ تر کردن حصار تحریم چاره اندیشی کرده است. از طرفی، تجربه گذرانده گردیده علاوه بر مقاوم تر کردن کشور، بر لزوم چابکی بیشتر، تیزبینی و اخذ تدابیر اصولی تأکید دارد.

برای بی اثرکردن تحریم های پیش رو باید روی دو محور ضربه پذیر شناخته گردیده متمرکز شد. یکی اینکه مدل سنتی فروش نفت کنار گذاشته گردد تا با فروش محموله های کوچک به بخش های خصوصی، فرایند شناسایی و پیگیری آن مختل گردد. دیگری عدم استفاده از نظام بانکی بین المللی و تسویه ریالی فروش نفت است؛ نتایج فوق تنها از فروش نفت در دو کانال بورس و یا مذاکره مستقیم حاصل می گردد که با دلایل زیر، بورس نفت بر روش مذاکره ترجیح دارد:

الف- کسب بیشترین درآمد با رسیدن به قیمت بهینه: در روش مذاکره در دوره های زمانی مختلف، قیمت نفت کشور معین و در شرایط خاص، کمی تخفیف هم در نظر گرفته می گردد؛ اما اینکه در شرایط مختلف به خصوص شرایط تحریم، بیشینه قیمت پیشنهادی چقدر باشد که هم برای مشتری جذابیت داشته باشد و هم شرکت ملی نفت ایران ضرر نکند، معین نیست و از روی حدس و گمان و مصلحت، عددی در نظر گرفته می گردد. چه بسا که فروش نفت حتی یک سنت کمتر از قیمت بهینه در هر بشکه، ارقام بزرگی در میلیون ها بشکه نفت ساخته و به منافع ملی ضربه وارد نموده است؛ اما در بورس نفت این مشکل حل خواهد شد و به دلیل وجود مزیت رقابتی، بیشینه قیمت ممکن محقق می گردد.

ب- جلوگیری از ایجاد فساد و رانت: ساختار فروش نفت از طریق مذاکره به خاطر غیرشفاف بودن، زمینه مساعدی برای رانت و فساد فراهم می نماید. درحالی که در اتاق های شیشه ای بورس، قراردادها، قیمت ها و سایر پارامترها شفاف است. البته این مسئله تعارضی با منتشر نشدن اسم خریداران از طرف بورس برای جلوگیری از ردیابی بعد از فروش ندارد.

ج- امکان فروش ریالی و نقدشوندگی معاملات: با توجه به سوابق مسائل فروش نفت به دلار و امکان نقدشوندگی و ردیابی آن در روش مذاکره، فروش ریالی نفت در بورس از این حیث رجحان دارد. از طرف دیگر، فروش ریالی در بورس با افزایش تقاضا باعث افزایش ارزش پول ملی می گردد و نقدینگی سرگردان موجود در کشور را به جای بازارهایی مثل ارز و سکه و مسکن، به سمت خرید نفت و در جهت منافع ملی راهنمایی می نماید.

هرچند شکل گیری کامل بورس نفت و رونق معاملات آن، یک شبه حاصل نخواهد شد، ولی نادیده دریافت مزایای فوق از دید وزارت نفت و سکوت این وزارتخانه در این زمینه، آن هم در فاصله چند قدمی تا تحریم سؤال برانگیز است. چنین رویکردی با توجه به تأکید معاون اول رییس جمهور در اوایل تیرماه، احتمالاً ریشه در عدم تمایل امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران برای از بین رفتن انحصارش در فروش نفت کشور دارد.