آشنایی با رسم و رسوم جالب چهارشنبه سوری در کردستان - وبلاگ سیما

به گزارش وبلاگ سیما، آشنایی با فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

کشور ایران به واسطه تاریخ چندین و چند ساله خود آیین ها و مراسم های خاص و منحصر به فردی را دارا می باشد. یکی از این مراسم های جشن چهارشنبه سوری است که از آیین های برجای مانده ایران باستان است که در تمامی مناطق کشور به ویژه استان کردستان به شیوه متنوعی برگزار می گردد. علت آن که می گوییم که استان کردستان این آیین دارای تنوع است آن است که در گذر زمان جشن چهارشنبه سوری دستخوش تحول هایی شده و مراسم های اصلی و زیبای آن متاسفانه از بین رفته است اما در استان همچنان به اصول پایبند هستند و فرهنگ اصیل ایران را به همان صورت که بوده نگه داشته اند. با توجه به نزدیک شدن به آخرین چهارشنبه سال 97 ما در این مطلب از مجله گردشگری خبرنگاران قصد داریم تا درباره فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان گزارشی جالب و خواندنی را برایتان فراهم بیاوریم؛ با ما در ادامه همراه باشید.

جشن چهارشنبه سوری یکی از قدیمی ترین جشن هایی است که با برگزاری آن ایرانیان به استقبال نوروز و یک سنت ملی و میهنی می روند.این جشن بزرگ با توجه به گذر زمان دستخوش تغییراتی زیادی شده و بسیاری از رسوم آن فراموش شده است. این جشن که چهارشنبه سوری نام دارد، در واقع نامش از دو کلمه چهارشنبه و سوری تشکیل شده است که چهارشنبه به معنی پنجمین روز هفته و سور در گویش کردی به معنای سرخ و آتشین است، که در کنار هم می گردد چهارشنبه سرخ و آتشین! در بیجار دو چهارشنبه آخر سال و در قروه سه چهارشنبه را گرامی می دارند. این مراسم نه تنها در ایران بلکه در کردستان عراق و کردستان ترکیه نیز برگزار می گردد زیرا بعضی از آن مناطق دارای نژاد ایرانی هستند، که بی لیاقتی حکام زمان خود باعث جدایی آنان از ایران شده است.

آتش بازی و آوازخوانی در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

با توجه به این که در ایران باستان آتش مظهر یزدان پاک بوده و مورد ستایش قرار می گرفته در این جشن هم آتش یکی از گزینه های اصلی محسوب می گردد. در استان کردستان پس از این که آتشی را در داخل یک کوزه سفالی یا هر چیز دیگری برافروختند مقداری اسپند هم در آن می ریزند و کوزه را بیرون از خانه قرار می دهند. کسی که این کار را می نماید نباید به پشت سر نگاه بیندازد. عده ای از مردان آنجا اخگرهایی از آتش را از روزنه های راهرو و اتاق به داخل می اندازند و براین باور هستند که اینکار مایه تحکیم بنیان خانواده و در ایجاد مهر و دوستی بین افراد بسیار موثر است. در منطقه بیجار عروسکی از پارچه رنگی ساخته شده و از خانه بیرون می برند. در رسم و رسوم های قدیمی موجود این عروسک بلاگردان خانواده در سال جدید خواهد بود. جالب است بدانید که در کرمانشاه به هنگام پرش از روی آتش می گویند:

زردی من از تو ، سرخی تو از من

غم برو شادی بیا ، محنت برو روزی بیا

ای شب چهارشنبه ، ای کلیه جاردنده ، بده مراد بنده

شکستن کوزه در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

یکی دیگر از مواردی که در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان موثر است شکستن کوزه در چهارشنبه سوری است. این مراسم یکی از مواردی است که نشان دهنده عید نوروز است و فلسفه آن این است مردم برای دفع بلا و مسائل و چشم های بد کوزه های قدیمی آب خود را می شنمایند تا انرژی منفی را از خود و خانواده خودشان دور نمایند.

اسپند دود کردن در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

یکی از متداول ترین رسومی که بین ایرانی ها وجود دارد اسپند دود کردن است. در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان هم این موضوع وجود دارد که در طول مراسم جشن مردم به دود کردن اسپند در صحراها مشغول می شوند. در حقیقت این کار به منظور دور شدن از چشم بد و با هدف سلامتی و تندرسی برای اعضای خانواده صورت می گیرد. در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان و کرمانشاه مقداری پیاز، چند جفت جوراب و چند ظرف شکسته نیز بیرون می ریزند. کردستان و اقوام کرد در شب چهارشنبه سوری همانند سیزده بدر به صورت دسته جمعی یا تک تک به صحرا می روند و به آبهای زلال چشمه نگاه می نمایند مدتی در صحرا شادی و پایکوبی می نمایند و زنان چند تار موی بچه هایشان را قیچی می نمایند و به آب روان، باد و نسیم می سپارند سپس با کوزه های آب به خانه هایشان برمی گردند.

قاشق زنی در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

یکی از متداول ترین و قدیمی ترین مراسم هایی که در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان و دیگر شهرهای کشور وجود دارد قاشق زنی است. در این رسم دخترها و پسرهای جوان چادری بر سر و روی خود می کشند تا کسی آن ها را نشناسد، سپس درب خانه دوستان و همسایگان خود می روند و صاحبخانه ها با کاسه های شیرینی، شکلات و نقل و پول دم در می آیند و در کاسه های آن ها پول می ریزند. آیین قاشق زنی احتمالاً نشات گرفته از این عقیده است که ارواح نیک درگذشتگان در رستاخیز آخر سال به میان زندگان بازگشته و به شکل افرادی که رویشان پوشیده است به خانه بازماندگان سر می زنند و زندگان برای یادبود و برکت به آنان هدیه ای

فال گوشی در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

فال گوشی و گره گشایی هم از دیگر رسم هایی است که در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان وجود دارد که در آن دختران جوان نیت می نمایند و پشت دیواری می ایستند و به سخن رهگذران گوش می دهند. بعد از آن با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می گیرند.

تخم مرغ شکنی در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

شکستن تخم مرغ یکی دیگر از مواردی است که در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان وجود دارد. در این مراسم تخم مرغ شکستن یکی از بازی های مرسوم است که در این شب با هلهله کردن و پایکوبی و شکستن تخم مرغ صورت می گیرد. در استان کرمانشاه هم به این مراسم خانگی می گویند. برای این بازی معمولا تخم مرغ را رنگ می نمایند و یک نفر آن را در مشت خود قرار می دهد به طوری که سر تخم مرغ بیرون باشد و شخص دیگری با تخم مرغ خود به آن ضربه می زند هر یک از تخم مرغ ها که شکست آن شخص بازنده می گردد و باید تخم مرغی را به فرد برنده بدهد.

شال اندازی در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان

یکی دیگر مواردی که در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان واقع شده است شال اندازی است. این مراسم در شمال غرب و غرب ایران بسیار صورت می گیرد. در استان های کردستان و کرمانشاه هم مردم از بالای پشت بام شالی بلند را به درون خانه ها آویزان می نمایند و مردم را تک تک از خانه هایشان بیرون می اندازند و آن را پر از آجیل و میوه می نمایند و سپس افراد از بالای بام شال را می کشند. در کردستان نیز اینکار به وفورصورت می گیرد و قبل از آن در بام های خود آتش می افروزند.

از جمله دیگر مواردی که در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان واقع شده است فالگوش ایستادن، فال کوزه و آش شب چهارشنبه سوری است. در کنار تمامی رسم های مربوط به چهارشنبه سوری و نوروز، که تنها بخشی از آنها در اینجا ذکر شد، هه ڵپه رکێ (پایکوبی محلی کردستان) حضور چشمگیری داشته، و اقشار مردم در هر سن و جنسی دست در دست یکدیگر به شادی و سرور می پردازند.